ඉරාන සිනමාව හා The Salesman කියවීම

 "සමහර කතා රහසක්ම වුණාදෙන්

කිව්වත් වේදනාවක්

නොකිව්වත් හද පාරවන කම්පනයක්"

-Film : The Salesman 

▶️ඉරාන සිනමාවේ අතීත වගතුග

ගුණාත්මක වශයෙන් ඉරාන සිනමාව මුළු මහත් ලෝකයේම අවධානය දිනා ගත්තකි.

සමාජ විපරිකාරකයන් සමඟ බැඳෙමින් ඒ හා ඒකාත්මික වෙමින් සොයා ගනු ලබන ප්‍රස්තූතයන් ඉරාන සිනමාවේදී තේමාවන් බවට පත්වේ - රූපයන් බවට පරිවර්තනය වේ. ඉතා සියුම්ව ජීවිතය සමඟ බැඳෙන සිනමාව විටෙක මනුෂ්‍ය ජීවිතවල ගැඹුරු අභ්‍යන්තරයට කිඳා බසියි. ඒ තුලින් අප හට ජීවිතාවබෝධය ලබා දේ. එසේ යථාර්ථවත් වපසරියක දැක්මක් සහිත සිනමා කර්මාන්තයක් ලෙස ඉරාන සිනමාව මූලිකවම හඳුන්වාදිය හැක. යුරෝපීය කලාත්මක සිනමාවේ පහස ලබමින් ක්‍රමානුකූලව ඔවුනටම ආවේණික හැඩහුරුවක් සහිත සිනමාවක් බිහිකර ගැනීමට ඉරාන සිනමාකරුවන්ට හැකි වුණා.

දේශ සීමා අර්බුද, යුධ ගැටුම් පමණක් නොවේ, දැඩි නීති රීති සහිත ඉස්ලාම් ආගමික පරිසරයෙන් කටුක ලෙස පීඩා විදින රටක් වන ඉරානය චලන චිත්‍රයේ පහස විදගන්නේ 1896  දී නිදහස් අරගලයට සමගාමීවයි. නමුත් ඉරානයේ ප්‍රථම වරට වෘතාන්ත චිත්‍රපටයක් නිර්මාණය වන්නේ 1930 වර්ෂයේදීයි. ඒ ආමේනියානු ජාතිකයෙක් වූ Ovanese Oganians විසින් නිර්මාණය කල Abi and Rabi චිත්‍රපටයයි.

ජාතිකත්වය, දේශපාලනය, ආගමික හා සංස්කෘතිය යන ගතිකයන් සමඟින් සහ සිනමා කලාවේ සුවිශේෂි ගුණාංගයන්ට අනුරූප වෙමින් ගොඩනැඟුණු ඉරාන සිනමාව ඉරානයේ හටගත් දේශපාලනික විපර්‍යාසයන්ටද කාලානුරූපව නතු වූවා.

*1920 දී ආරම්භ වන බටහිර ගැති Shash පාලනය

*1979 දී සංස්කෘතිකමය විප්ලවයකින් රාජ්‍යත්වයට පත් වූ අයතුල්ලා කුමේනිගේ වකවානුව 

මෙහිලා විශේෂයෙන්ම සඳහන් කල හැක.

නසරුද්දීන් ෂා රජුගේ පුත්‍රයා වූ මොෂෆරිද්දීන් ෂා යුරෝපයේ සංචාරයක අතරවාරයේ චිත්‍රපට කර්මාන්තය පිළිබඳව දැඩි අවධානයක් යොමු කල අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සිය පෞද්ගලික ඡායාරූප ශිල්පී ඉබ්‍රාහම් ඛාන් සානි අල්-සල්තනේ අක්කාස්බාෂිට චිත්‍රපට කැමරාවක් හා අමතර උපාංග මිලදී ගන්නා ලෙස පැවරුවා. එයින් මොෂෆරිද්දීන් කුමරුගේ රාජකීය අවස්ථාවන් රූගත කල අතර ඉරානයට සිනමාව නැමති නවමු ප්‍රබල කලා මාධ්‍යය හඳුන්වාදීමේ මූලික පියවර එය වූ බව ඉරාන සිනමා ඉතිහාසයේ සඳහන් වනවා. ක්‍රමක්‍රමයෙන් ප්‍රධාන නගර කිහිපයකම සිනමාශාලා ඉදිවීම ඇරඹුණි. ස්ත්‍රී පාර්ෂවයට වෙන්වූ සිනමාශාලාවන් ඒ අතර වුණි. මන්ද ඉරාන ඉස්ලාමීය නීතීන්ට අනුව සිනමාව වූ කලී අගතියේ කේන්ද්‍රය බවට ඉරාන පාරම්පරික  වැසියන් හැදින්වූ නිසයි. කාලය ගත වෙත්ම Shash පාලනයට විරුද්ධ අරගල වැඩිවනවාත් සමඟ බටහිර වටිනාකම් හුවාදක්වමින් නව යටත්විජිතවාදී සංස්කෘතියක් සඳහා ජනතාව මෙහෙයවීමට සිනමාව නම් මාධ්‍යය shash පාලනය ප්‍රමුඛ කරගන්නා ලදී. එයට සාම්ප්‍රදායිකවාදීහූන්ගෙන් ලැබුනේ හොද ප්‍රතිචාරයක් නම් නොවේ. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඉරාන සිනමාශාලා බහුතරයක් ගිණි තැබීම ඇරඹුණි. එම අරගල අවධියේ යථාර්ථයෙන් හීන චිත්‍රපට නිර්මාණය වීම මෙන්ම ඊට ප්‍රතිපක්ෂව බටහිර චිත්‍රපට සඳහා ප්‍රේක්ෂක ආකර්ෂණක්ද නිරායාසයෙන්ම ඇති වීම වැලැක්විය නොහැක්කක් වූවා.

1977-1979 කාලයේ පැවති අරගලවලින් අනතුරුව 1979 පෙබරවාරි මාසයේ ඉස්ලාම් විප්ලවීය අරගලය ජයග්‍රහණය කිරීමට හැකි වුණි.1979 ෂා රාජ්‍යය පාලනයෙන් මිඳුණු ඉරානය අයතුල්ලාහ් කොමෙයිනි ප්‍රමුඛව ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජය පිහිටුවාගන්නා ලදී. පිහිටවූ නව රජය යටතේ ඉරානය නිෂ්පාදනය කරන චිත්‍රපට ඉස්ලාමීය විනයක් සහිතව නිෂ්පාදනය , ආනයනය, ප්‍රදර්ශනය පිළිබඳව නව නීති කෙටුම්පත් කෙරිණ. ඒ අවධියේදී දේශීය චිත්‍රපට 2208න් 1956ක්ම ප්‍රදර්ශනයට නුසුදුසු ලෙස සලකා තහනම් කරන ඇති බවද පොත්පත්වල සඳහන් වේ. නව රජය විසින් ස්ත්‍රීන් රංගනයේ යෙදීම ඉස්ලාම් ධර්මයට පටහැනි කරුණක් වන ලෙස සලකා පිරිමින් පමණක් රංගනයේ යෙදෙන චිත්‍රපට නිර්මාණයට අනුබල සැපයීය. Shash ගේ දුෂ්ට පාලනය, වහල් මෙහෙය වැනි තේමාවන් සහිත චිත්‍රපට පමණක් නිර්මාණය කිරීමට ධෛර්යයමත් කෙරිණ. ඉස්ලාමීය සිනමාවක් හෝ ඉස්ලාමීය ආගමික රාමුවෙන් එපිටට සිනමාවක් පිළිබඳව ඒ සමාජයට නිවැරදි දැක්මක් අවබෝධයක් නොවූවෙන් ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ඉරාන සිනමාවේ අගාදයක සේයාවක් සනිටුහන් වූවා. එන්න එන්නම සිනමාපට නිපදවීමේ සංඛ්‍යාව ද පහල බැසීමකට තුඩු දුන්නා.

1980 දශකයේදී ඉරාන සිනමාව ප්‍රතිසංවිධානය කිරීමේ ක්‍රියාදාමය ඇරඹුණි.ඒ අනුව 1982 වර්ෂයේ සංස්කෘතික හා ඉස්ලාමීය මාර්ගෝපදේශන අමාත්‍යාංශය FCF (Farabi Cinema Foundation)පිහිටවීය. අතිශය ලෙස කඩා වැටී තිබූ ඉරාන දේශීය සිනමාව ඒ ආගාදයෙන් ගොඩ ගැනීමේ ඉතා භාරදූර වගකීම ඔවුන් අත වූවා. මෙම අමාත්‍යාංශය යටතේ,

* කර්මාන්තයක් ලෙස ඉරාන සිනමාව නගා සිටුවීම

*දේශීයව නිර්මාණය කරන චිත්‍රපට සඳහා අනුබල සැපයීම

*චිත්‍රපට කාර්මික උපකරණ හා අමුද්‍රව්‍ය ආනයනය රජය යටතට ගැනීම

ආදිය මූලිකවම අවධානයට බඳුන් වුණි. රාජ්‍ය  හා රාජ්‍ය නොවන ආයතන කිහිපයක්ම චිත්‍රපට නිර්මාණය කිරීමට පෙළඹවීමත් සමඟම ඉරානයේ සිනමාවේ සංබ්‍යාත්මක හා ගුණාත්මක වර්ධනයක නවෝදයක් ඇ‍රඹීය. ඉරාන චිත්‍රපට ජාත්‍යන්තර කීර්තියට පාත්‍ර වූයේද 1980 දශකයෙන් පසුවයි. ඒ අතර Amir Naderi ගේ The Runner (1984) ප්‍රධානයි.

▶️ ඉරාන සිනමාව ලෝකය ජගත්තේ කොහොමද?

ලුමියර් සහෝදරයින් විසින් ප්‍රංශයේ ග්‍රෑන්ඩ් කැෆේ අවන්හලේදී  'සියෝටා දුම්රියපලට දුම්රියක් පැමිණීම'  - 'The arrival of a train La Ciotat station' ( 1895) යන සිනමා පටය ප්‍රථම වරට මහජනයා ඉදිරියේ ප්‍රදර්ශනය කරන විට එය ඉතා විශ්මිත නවමු අත්දැකීමක් වූ බව නොරහසක්. සමහරුන් දුම්රිය තමන් දෙසට පැමිණෙනවා යැයි සිතා තැතිගෙන එහෙ මෙහෙ දුවන්නට වූ බව ද සිනමා ඉතිහාසයේ සදහන්. මන්ද යත් දෘෂ්ටිය අඛණ්ඩතාවය නම් වූ සංසිද්ධිය මූලික කරගෙන සිනමාවේ රූප චලනය ප්‍රථම වතාවට මිනිස් මනස කම්පනයට ලක්කිරීමට සමත් වූවා.එය ඉතා විශ්මයජනක කටයුත්තකි (දෘෂ්ටිය අඛණ්ඩතාවය යනු අප දකින කිසියම් වූ රූපයක් අපගේ දෘෂ්ටි විතානයේ කිසියම් කාලයක් සටහන් වී තිබීමයි.මෙය මනෝවිද්‍යාත්මක ප්‍රපංචයකි). නමුත් අද, සිනමාව හරහා කොයිතරම් තාක්ෂණික උපක්‍රම යොදාගනිමින් ප්‍රේක්ෂකයා හට ත්‍රාසජනක අත්දැකීමක් ලබා දීම අපමණ වෙහෙසකරයි. මේ නූතන කලාත්මක තාක්ෂණික හා කර්මාන්තමය තත්ත්වයන් යටතේ මිනිස් මනසේ 'අවිඥානය'  දුරුකර රසාලිප්ත බවෙන් පිරිපුන් මෙන්ම සමාජ ආකල්පමය බුද්ධිමය  වර්ධනයක් උදෙසා සිනමාව වැනි බහුජන කලා මාධ්‍යයක් හැසිරවීම විශේෂයෙන්ම සිතිය යුතු කාරණයක්. මෙම විශ්වව්‍යාප්ත කලාව  ජීවත්වන පාරිභෝගික සංස්කෘතික සමාජය තුල ගැටෙමින් ද සාහිත්‍ය මෙන්ම අනෙකුත් කලාවන්ගෙන් අන්‍යොන්‍ය වශයෙන් සුපෝෂිත වෙමින් ද පැමිණි ගමනක් ලෙස ඉරාන සිනමාව හඳුන්වාදීම යෙහෙකි. ඇත්තෙන්ම ඉරාන සිනමාව ලෝකය ජය ගත්තේ යථාර්ථවාදී සිනමාවෙන් යනුවෙන් පැවසීම සර්ව සාධාරණයි.

කලාත්මක දහරාවේ හැඩහුරුවන් සහිත චිත්‍රපට නිර්මාණය කිරීම ඉරාන සිනමාවේ නවරැල්ලක පෙරනිමිත්තක් වූවා. ආගමික විරෝධතා නොතකා යථාර්ථ මතවාදයකින් යුතු සිනමා කෘතීන් නිර්මාණය මූලික කරගත්  සිනමාකරුවන් ඒ තුලින් මන් පෙත් විවර කර ගත්තා. එතෙක් ඉරානයේ ව්‍යාප්තව පැවති අර්ථ ශූන්‍ය චිත්‍රපටය මෙන්ම හුදෙක් විනෝදාස්වාදය පදනම් කරගත් චිත්‍රපටවලටත් ඉරාන සිනමාවේ නව රැල්ල නිසා දැඩි පහරක් එල්ල වුණි. මනුෂ්‍යත්වය සම්බන්ධ ගැඹුරු ආලෝචනයන් විශේෂයෙන්ම ඉස්ලාමීය සමාජයෙන් ගැරහුම් ලබන කාන්තාව දෙසට සිනමා ඇස යොමු කිරීම සඳහා මෙම සිනමාකරුවන්ගේ හදවත සංවේදී වූවා. කාන්තාව දෙස ධනාත්මක දෘෂ්ටියකින් බැලීමට ඔවුහු උත්සුක වූහ. Mohsen Makmalbaf, Abbas Kiarostami, Dariush Mehrjui, Majid Majidi වැනි විප්ලවකාරී ඉරාන සිනමාකරුවන් සමාජ ජීවිතයේ යථාර්ථය පිළිබඳව වැඩි අවධානයක් යොමු කරමින් පවතින දේශපාලන සංස්කෘතික හා ආගමික අර්බුදයන් කෙරෙහි තිබූ විරෝධතාවයන්ට සිනමාව මාධ්‍යය කොට ගෙන පිලිතුරු සැපයූවා.

▶️ Asghar Farhadi 

🎬" Without filmmaking, life would be difficult for me "
                                                    - Asghar Farhadi -

රූපරාමුවක් තුලින් ඇතිකරන ගැඹුරු අර්ථකථනයන් සහිතව ගැඹුරු යතාර්ථයන් ප්‍රේක්ෂකයා හමුවට කැන්දන Asghar Farhadi , ඉරාන නව රැල්ලේ පන්නරය ලබූ සම්මානනීය සිනමා අධ්‍යක්ෂවරයෙකි. ඔහු මිනිස් ජීවිතය දෙස ගැඹුරින් විනිවිද දැකිය හැකි ශක්‍යතාවයක් සතු වූ අධ්‍යක්ෂවරයෙකි.The Separation (2011), The Salesman (2016) චිත්‍රපට ද්විත්වය සඳහා ඔස්කාර් සම්මාන උළෙලේ විදෙස් භාෂා හොදම චිත්‍රපටය හිමි Palme D'or සම්මානය දිනා ගැනීමට පවා ඔහුට හැකි විය. අදටත් සිනමා භාෂාව ගැන හදාරන්නට යන ආදුනිකයෙකුට හෝ වේවා සිනමාවේ පරිචය ලැබූ ජ්‍යෙෂ්ඨයෙකුට හෝ වේවා සදාතනික සිනමා කෘතීන් අතරින් ෆර්හාඩිගේ සිනමාකෘතීන්  මඟ හැර යා නොහැකිය.

ෆර්හාඩි සිනමාවට පැමිණියේ වේදිකා නාට්‍ය පසුබිමකිනි. ඒ නිසාම චිත්‍රපටවල නාට්‍යමය ගැඹුරක් ද පවතින අවස්ථා යෙදේ. ඉරාන ජාතික නාට්‍ය අධ්‍යක්ෂවරයෙකු, නාට්‍ය රචකයෙකු මෙන්ම තිර රචනා ශිල්පියෙකු වන Bahram Beyzaie ට පසුව ෆර්හාඩි යනු නාට්‍ය කලාවට වඩාත්ම සමීප ඉරාන සිනමාකරුවෙකි. නාට්‍ය කලාවද නිබදවම ඇසුරු කල ෆර්හාඩි සිනමා භාෂාව වැඩිමනක් භාවිත කරන ලද්දේ පවුල තුල පවතින අර්බුද, මනුෂ්‍ය  මනෝභාවයන් ක්‍රියාත්මක වීම්, සංස්කෘතික පීඩනය තුලින් ඇති වන මානසික කඩාවැටීම් ආදිය ප්‍රස්තූතයන් හෙළිපෙහෙළි කිරීමටයි. ඒ තුලින් සදාචාරාත්මක ඝට්ටනය හෝ තමා අභ්‍යන්තරයේ හටගන්නා අන්තර්වර්තී පුද්ගල ඝට්ටනය හෙතම මනාව ගොඩනඟයි.

 

The Salesman

  Director : Asghar Farhadi

චිත්‍රපටය ඇරඹෙන්නේ විවාහක යුවලකගේ නිදන ඇඳක රූප රාමුවකිනි. ක්‍රමයෙන් ආලෝකමත් වෙමින් මෙය වේදිකා නාට්‍යයක  පසුතලයක් බව  සිනමා ප්‍රෙක්ෂකයාට ඉඟි කරයි. මෙම අවස්ථාව death of a salesman  වේදිකා නාට්‍යය වේදිකා නාට්‍යයේ පෙර පුහුණුවීම් සිදුවන අතරවාරයකයි. වෘත්තීමය වශයෙන් වේදිකා නාට්‍යයේ රංගනයේ  යෙදෙන ප්‍රධාන චරිත ද්විත්වය සැබෑ ජීවිතයේ සැමියා හා බිරිඳයි. සැබෑ ජීවිතයේ ඉරාන පවුලක සැමියා හා බිරිඳ නාට්‍යයේ ඇමරිකානු සැමියා හා බිරිඳ ලෙස රංගනයේ යෙදෙයි. මේ එමාඩ් ගේ හා රනා ගේ කතාවයි. සැමියා හා බිරිඳ යන මූලික බන්ධුතාව තුල ඇති වන නොසිතූ විරූ ගෘහස්ථ ව්‍යවසනයයි.

එමාඩ් සහ රානා ජීවත් වූ මහල් නිවසය කඩා වැටීමකට නියමිත නිසා නව නිවාසයකට යෑමට මොවුනට සිදුවේ. මෙම නිවස ලැබෙන්නේ මොවුන් රඟපාන a death of a salesman වේදිකා නාට්‍යයේ බබාක් නැමති නළුවෙකුගේ මාර්ගයෙනි. එම නිවාසයේ මීට පෙර ගණිකාවක් ජීවත් වී තිබෙන අතර ඔවුන් ඒ බව නොදැන එහි පදිංචි වෙයි.‍ එක් රැයකදී රානා එමුඩ් එනතුරු හිද ඉන්පසු ස්නානය කිරීමට නාන කාමරයට යයි. ඒ මොහොතේදි ගණිකාවගේ පැරණි ගණුදෙනුකරුවෙකු මෙම නිවාසයට අනවසරයෙන් ඇතුල් වෙයි. මොහු රානා හට පහර දී හිස තුවාල කර ඇයව අපහසු තත්ත්වයකට පත් කරයි. මෙතැන් පටන් මේ සිද්ධිය රානාගේත් එමුඩ්ගේත් ජීවිතය උඩු යටිකුරු කිරීමට හේතු වෙයි. 

සාමාන්‍යයෙන් චිත්‍රපටයක ආරම්භයේදිම චිත්‍රපටයේ ගමන්මඟ පිළිබඳව යම් හෝඩුවාවන් ෆර්හාඩිගේ චිත්‍රපටවල අන්තර්ගතයි. The Salesman චිත්‍රපටයේ දී ද මුල් රූපරාමු කිහිපය තුලදී තට්ටු නිවාසයේ කඩා වැටීම, වීදුරු ජනෙල් පිපිරීම, තට්ටු නිවාසයේ වැසියම් ගොඩනැගිල්ල කඩා වැටීමට නියමිත නිසා කෑ ගසමින් පිටවීමට එහා මෙහා දිවීම වැනි සිද්ධීන් තුලින් කුටුම්බය තුල යම් දෙදරීමක් අත ලඟ බැව් ඉඟි කරයි. 

එමාඩ් වෘත්තියෙන් වේදිකා නාට්‍ය නලුවෙකු මෙන්ම සාහිත්‍යය උගන්වන පාසල් ගුරුවරයෙක් ද වනවා. චිත්‍රපටයේ ඊලඟ රූපරාමු තුලින් එමාඩ් හා ඔහුගේ ගෝල පිරිස අතර සංවාදයක් පෙන්වයි. එමාඩ් විසින් සාහිත්‍යධරයකු හා දේශපාලන ක්‍රියාකරුවෙකු වූ Gholem Hossein ගේ The Cow නැමති කෙටි කතාව ශිෂ්‍යයන්ට ඉදිරිපත් කරයි. (පසුකාලීනව Darioush Mehrjui විසින් The Cow (1969)චිත්‍රපටය නිර්මාණය කරන්නේ මෙම කෙටිකතාව පදනම් කරගෙනයි). The cow කෙටි කතාව පන්තිකාමරය තුල කියවන අතරවාරයේදී එක් ශිෂ්‍යයෙක් එමාඩ්ගෙන් මෙසේ අසයි.

ශිෂ්‍යයා : සර් ඇත්ත මිනිහෙක්ට හරකෙක් වෙන්න පුළුවන් ද?

එමාඩ් : කණ්ණාඩියට ඉස්සරහට ගිහින් බලපං.එතකොට පෙනෙයි.හිතුවේ හෙන විහිලුවක් කරා කියලද?

ශිෂ්‍යයා : ඇත්තටම සර් කියන්නකෝ මිනිහෙක් හරකෙක් වෙන්නෙ කොහොමද ?

එමාඩ් : ක්‍රමානුකූලව 

වචනයේ පරිසමාප්තියෙන්ම ක්‍රමානුකූලව එමාඩ්ගේ ජීවිතයේ කඩාවැටීමේ ආරම්භයත්  සිදුවේ.

නාන කාමරයේ දී එමාඩ්ගේ බිරිඳ රානාට සිදු වූ  කරදරය සම්බන්ධව පැමිණිලි කිරීමට පොලිසියට යෑමට එමාඩ් පෙරැත්ත කලද රානා එයට අකමැති වෙයි. එසේ අකමැති වන්නේ අමිහිරි මොහොත නැවත නැවතත් මතක් කර විඳවීමට සිදු වීමට හෝ එවැනි අපහසුතාවයකට පත් වූ කාන්තාවක් දෙස සමාජය බලන ආකාරයට රානාගේ ඇති දැඩි අකමැත්ත නිසා හෝ විය හැකියි. හේතුව කුමක් වුවත් උමතු වූ එමාඩ් ඔහුගේම ස්වයං පරික්ෂණයක් අරඹන්නේ එදින ඇත්තෙන්ම සිදුවූයේ කුමක්දැයි දැනගැනීමේ අභිප්‍රායෙනි. එමාඩ්ගේ තරහව, ඉච්ඡාභංගත්වයත් වගේම

එමාඩ්ගේ ego එක හා ස්වයං ප්‍රතිරූපයට හානි වීම හේතු කරගෙන එමාඩ් ගේ පලිගැනීම ප්‍රකෘති ජීවිතයේත් නොසන්සුන් වී සිටින රානාව තවත් අසරණ තත්ත්වයන් ඇද දමයි.

හිත ඇතුලේ පැසවන වේදනාවන් සමඟම අවසානයේ එමාඩ් විසින් වරදකරුවා සොයා ගනියි. ඔහු ඇත්තෙන්ම අවුරුදු 70ක් පමණ වයෝවෘද්ධ පිරිමියෙකි. වයෝවෘද්ධ මිනිසාගේ පවුල ඉදිරිපිට ඔහු සිදු කල සිද්ධියේ ඇත්ත පැවසුවහොත් පමණක් ඔහුව නිදහස් කරන බව එමාඩ් ඔහුට කියයි.

- වයෝවෘද්ධ මිනිසාගේ දුව ලබන සතියේ විවාහ වීමට නියමිත නිසා ඔහුට සමාව දිය යුතුද ???

- නැතිනම් මගේ රානාට සිදුකල වරද නිසා මොහුට දඬුවම් කල යුතුද ???

- වයෝවෘද්ධ මිනිසාගේ  අවුරුදු 35ක විවාහ ජීවිතය සහ ඒ මිනිසා පෙළෙන හෘද රෝග ත්තවය නිසා ඔහුට සානුකම්පිත විය යුතුද???

- එසේත් නැතිනම් මගේ බිරිඳ ඇයගේ ඉදිරි ජීවිත කාලය පුරාවට මුහුණ දීමට නියමිත අපකීර්තිය ගැන සිතනවාද???

එමාඩ්ගේ මනසේ පමණක් නොව ප්‍රේක්ෂක අපගේද ච්ත්තාභ්‍යන්තරය මේ ගැන ප්‍රශ්න කරයි. එමාඩ් වයෝවෘද්ධ පුද්ගලයාව නිදහස් කරන නමුත් සුළු මොහොතකින් හෘදයාබාධයකින් වයෝවෘද්ධ පුද්ගලයා මිය යයි .

ෆර්හාඩි the salesman චිත්‍රපටයට මුලිකවම දායක කරගනු ලබන ආතර් මිලර් ගේ A death of a Salesman නම් නාට්‍යයේ තේමාව වන්නේ විවිධ උපක්‍රම භාවිත කරමින් දියුණු වීමට උත්සාහ ගන්න වෙළෙන්දෙක්ගේ පසුබෑම පිළිබඳවයි. වේදිකා නාට්‍ය තුල වෙළෙන්දාට අත් වන්නේ ඛේදනීය ඉරණමකි. වෙළෙන්දාට සමාන්තරව ෆර්හාඩි ගේ The Salesman හි එමාඩ් ගේ චරිතය ශෝකාන්තයේ වීරයා බවට පත් වේ. විටෙක එය වයෝවෘද්ධ පුද්ගලයාට මුහුණ දීමට සිදු වු ඉරණම ගැන සලකා බලන විට ඔහුගේ ජීවිතයට අත් වූයේද ඊට සමාන ඛේදාන්තයකි.

ජාත්‍යන්තර කීර්තිය හිමිකරගත් පශ්චාත් විප්ලවවාදී ඉරාන සිනමාකරුවන් බොහෝවිට නළුවන් නොවන අය සිනමා රංගනය සඳහා යොදා ගත්තද ෆර්හාඩි සිය චිත්‍රපට සඳහා යොදා ගත්තේ දක්ෂ සිනමා හා වේදිකා නළුනිළියන්ය. විශේෂයෙන්ම the salesman චිත්‍රපටය තුළ නළුවන් හා නිළියන්ගේ රංගනය ද පැසසිය යුත්තකි. සාමාන්‍යයෙන් වේදිකාව තුල නළුවාගේ හැසීරීම කෙතරම් දුරට නාට්‍යේචිතව චරිතයට සමවැදී නිරූපණය කිරීම අත්‍යාවශ්‍ය වන බව ඔබත් මමත් දන්නා කරුණක්. නමුත් එය කෙතරම් අසීරු කාර්‍යයක් ද යන්නට මෙම චිත්‍රපටයම එක්තරා ලෙසකින් හේතු සහිතව සාක්ෂි සපයයි. චිත්‍රපටය තුල වේදිකා නාට්‍ය රංගනයේදී එමාඩ් හා රානා සිය චරිතයන් තුලට අවතීර්ණ වීමට උත්සාහ දැරූවද  සිය පෞද්ගලික ජීවිතයේ වේදනාවන්, තරහවන්  දෙබස් මඟින් හෝ වෙනයම් ඉංඟිතයන් මගින් හෝ පිට කිරීමට  නිරායාසයෙන්ම සිදු වේ. සත්‍ය ලෙසම කෙතරම් සවිඥානිකව වේදිකාව තුල චරිතයට සමවැදුනද අපගේ හෘද සාක්ෂිය එක්තරා මොහොතක චිත්තාභ්‍යන්තරයේ පොරබදින විට  තමන්ට තමන් අතහැර වෙනත් චරිතයකට ප්‍රවිෂ්ට වීම අතිශය දුෂ්කරයි.

දිගින් දිගටම එමාඩ් ට තිබූ ප්‍රශ්නය කුමක්ද? ඇත්තෙන්ම බිරිදට තුවාල වීම ද එමාඩ් ට තිබූ ප්‍රශ්නය?  නැතිනම්  සිය බිරිඳව ලිංගිකව පාවිච්චි කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඇති කෝපයද ? චිත්‍රපටය තුල එමාඩ්ව ප්‍රගතිශීලී චරියක් ලෙස ගොඩනැංවූවද සිය බිරිදව ලිංගිකව පාවිච්චි කිරීම තැනදී එමාඩ් වුවද පිරිමියෙක් ලෙස අසරණයි. ප්‍රගතිශීලී චරිතයේ අවගමනයත එමාඩ් ගේ මනෝභාවය ක්‍රියාත්මක වීමත් ප්‍රෙක්ෂක අප  කාට වුවත් අසාධාරණ යැයි චෝදනා කල නොහැකිය.

කාමරයේ දී රානාට ඇත්තෙන්ම සිදුවුයේ කුමක්දැයි  ප්‍රේක්ෂක අපවත්, එමාඩ්වත් 

හරිහැටි නොදනිමු. නමුත් නොසිතූ විරූ අනතුරක්, රහසක්, කුතුහලයක් නිසාම හටගන්නා පලිගැනීමක් ලෙසින් ගෙන එන the salesman චිත්‍රපට, ආදරණීය ජීවිතවල පැවැත්ම එක් නිමේෂයකින් කඩා වැටීම ප්‍රේක්ෂක හමුවට ගෙන එන්නේ අප තුල ඇති සානුකම්පාව ක්‍රියාත්මක වීමේ පරාමිතීන් ද පෙන්වමිනි. බොලිවුඩ් සිනමා කෘතීන්වල දක්නට ලැබෙන සිහින ලෝකවල ප්‍රේක්ෂකයා අතරමං කරනවා වෙනුවට යථාර්ථවත් දැක්මක් තුලින් මානවයාගේ ජීවීත තුළට කිදා බැස බැලීමකට ප්‍රෙක්ෂක අපව මේ තුලින් මෙහෙයවයි. 

                                                                                                                        සිනමා තක්සලාව වෙනුවෙන්                                           නිශී කාංචනා